Eindelijk is het zover. De reis naar het mooie Cuba. Gedurende mijn reis heb ik een dagboek bijgehouden waarin ik vertel wat ik heb gezien en geleerd over dit bijzondere land. Om dit verhaal beter te onderbouwen, volgt eerst een korte uitleg over de recente geschiedenis van Cuba.

Cuba: Het land van de tegenstrijdigheden

Er zijn verschillende landen op deze wereld met een grote historie die zich af heeft gespeeld binnen de eigen landsgrenzen. Cuba is daar één van. Van de slavernij tot aan de Spaanse heersers tot aan Batista tot aan Che Guevara. Een zwaar bevochten eiland dat toch 3x groter is dan Nederland. Tijdens de reis heb ik veel gezien en geleerd van de Cubaanse geschiedenis. Dan met name de revolutie die Fidel Castro was begonnen met zijn broer Raul en Ernesto ‘Che’ Guevara. Ook de laatste persoon is een veel besproken persoon in het land. In het kort komt het hier op neer

Eind jaren 50 was Fidel Castro een strijd begonnen tegen Fulgenco Batista, toen de president (lees: dictator) van Cuba. Hij was pro Amerikaans (VS vriend dus). Fidel zijn eerste aanval werd uitgevoerd in Santiago de Cuba bij de Moncada kazerne. Dat mislukte en Fidel werd gevangen genomen en later verbannen naar Mexico. Daar begon hij het rekruteren van de Cubaanse revolutionairen met zijn broer Raul. In Mexico ontmoete hij Ernesto Guevara die bij zijn groepering aansloot. Met tientallen strijders stak Fidel Castro over naar Cuba met zijn boot ‘Granma’ om vanuit de Sierra Maestra zijn revolutie tegen Batista en het kapitalisme te beginnen. Dat deden ze succesvol. Tot aan de strijd in Santa Clara waar Guevara een trein overviel met reserve troepen van Batista. Toen ook dat succesvol afliep voor Guevara, vluchtte Batista en was het alleen nog maar een kwestie van tijd eerder dat Fidel en zijn revolutionairen Havana binnentrokken en sinds dien nog steeds het land leidt samen met zijn broer Raul.

Het is bekend dat de VS en Cuba geen hele goede vrienden zijn. Dat uitte zich in het aantal pogingen die de Amerikaanse CIA heeft uitgeprobeerd om Fidel zijn bewind om ver te werpen. Een bekend voorbeeld hiervan heeft zich afgespeeld in de Varkensbaai. De CIA wilde dat er een opstand kwam tegen Fidel zijn bewind. Toen die opstand uitbleef en de strijd om de Varkensbaai werd verloren, trok de VS zijn leger terug en won Fidel deze strijd tegen de CIA.

Heenvlucht en Havana

De vlucht liep niet geheel vlekkeloos. Ik vloog via Amsterdam naar Parijs om daar over te stappen voor de vlucht naar Havana. Echter op Parijs hadden we 4 uur vertraging door een scheur in 1 van de vliegtuigdeuren. Er moest dus een vervangend toestel komen om ons naar Havana te vliegen. We kregen in de wachttijd sandwiches en wat te drinken dus dat was toch netjes afgehandeld. De vlucht naar Havana verliep verder vlekkeloos tot aan de landing. Onze Boeing 747 (Jumbo jet) had de landing ingezet, maar maakte een doorstart, omdat er nog een vliegtuig op de landingsbaan stond. Niet echt een goed staaltje van vliegverkeersleiding in de toren. Uiteindelijk na 1x cirkelen werd de landing toch succesvol afgerond. De rit naar hotel ging snel en we konden kort na aankomst ons bed inkruipen.

Na de eerste nacht in Havana hebben we s’ochtends een stadswandeling gemaakt door het oude centrum van Havana, Vedado. Een mooi centrum met veel kleurrijke mensen die alles doen om wat geld te verdienen, maar niet crimineel, want op iedere hoek staat een politie agent die altijd toeristen bij staan mocht er iets gebeuren. We zijn langs een oude apotheker geweest, langs San Fransicoplein en bijbehorende kerk. Tevens kregen we nog een stukje te horen van Hemingway. De schrijver die Havana als favoriete stad had om te zijn en heeft daar ook vele verhalen geschreven.

Na de lunch zijn we naar het museum van de Revolutie geweest. Veel foto´s en anti Amerikaanse propaganda. In de avond hebben we bij mensen thuis gegeten (paladar) aan de boulevard. Goed uitzicht over de straat van Florida waar we net de zon onder zagen gaan. Via de boulevard zijn we terug gelopen naar het hotel.

De volgende dag hebben we een rondrit gehad door nieuw Havana, plein van de Revolutie en hebben we mojito´s gedronken bij hotel Nacional. Op het plein van de Revolutie gaf Fidel Castro altijd zijn speeches en in het hotel Nacional zijn veel beroemde gasten geweest waarvan de foto´s in de bar hangen. Het hotel staat al bijna een eeuw, dus grootheden uit de jaren 50 t/m huidige tijd zijn daar te vinden.

Deze dag hebben we ook een bezoek gebracht aan een begraafplaats ‘Necropolis Cristobal Colon’. Deze begraafplaats is de belangrijkste van Havana met onder andere Ibrahim Ferrer van de Buena Vista Social Club, een monument van brandweerlieden die omkomen tijdens hun werk en Senora Amelia Goyri. Deze vrouw stierf tijdens de bevalling van haar baby. Dit graf wordt nog regelmatig al dan niet iedere dag bezocht door vrouwen (moeders) en jonge meiden die bidden voor geluk en gezondheid. Deze vrouwen lopen achteruit als ze het graf weer verlaten. Dat deed de man van deze vrouw om haar zo lang mogelijk te aanschouwen.

Verder hebben we ijs gegeten en geluncht op 1 van de pleinen in oud Havana. ´s middags hebben we in bar Floridita daikiri´s gedronken. Deze bar was favoriet van Ernest Hemingway en dat is te zien in de bar. ´s avond gegeten in paladar La Guirdia waar ze heerlijke vis hebben.

Pinar del Rio

Na enkele uurtjes reizen hebben Havana achter ons gelaten en zijn we onderweg naar een motel even buiten Pinar de Rio. Dat is het westen van Cuba. Met een tussenstop voor de lunch bij een waterval El Salto hebben we mooie grote spinnen gezien en kleine hagedissen.

Na deze stop zijn we in Pinar op bezoek geweest bij een sigarenfabriek. Daar mochten we helaas niets kopen of fotograferen. Al probeerde het grotendeel van de werknemers toch sigaren te verkopen. Ze werden wel goed in de gaten gehouden door opzichters en bewaking. Daarna zijn we doorgereden naar een fabriekje waar ze rum maken. Daar hebben we ook nog wat glaasjes rum geproefd.

De volgende ochtend stond een wandeling door de Mogotes op het programma. Daar zagen we hoe de Cubaanse boeren werken en leven. Veel loslopende dieren, zoals stieren, varkens, kalkoenen, paarden en kippen. De Mogotes staat ook bekend als verberg plaats van Che Guevara tijdens de Cuba crisis. In de middag hebben we paard gereden in de omgeving.

Varkensbaai – Cienfuegos

Na een ochtend reizen, zijn we voor de lunch gestopt bij een zwemplaats aan de Caribische zee. Naast dat je kon zwemmen in de zee, kon je ook zwemmen in een waterput ook met tropische vissen. Een Cubaanse familie was daar dan ook en bood ons meteen wat toastjes met tonijn aan en toastjes om de vissen te voeren. Erg vriendelijk en ze wilde van alles weten over ons en spiegelde dat naar hun eigen leefsituatie. Erg grappig om mee te maken.

Verder stond er bij de ingang een plaatje van de waterput. Naar mate je dieper in de put zou gaan, zou het alleen maar warmer worden en volgens de plattegrond is deze put wel 80 meter diep.

Verder hebben we de Varkensbaai bezocht, daar waar de CIA in 1961 het bewind van Fidel Castro omver wilde werpen. Fidel slaagde er echter in om met zijn mannen deze aanval af te slaan. Een klein museum herinnert die tijd met veel foto´s en wapens die in die tijd gebruikt zijn door de revolutionairen. Daarna zijn we gestopt een koloniaal plaats Cienfuegos waar mensen peso´s om proberen te wisselen naar euro´s en waar ook kinderen van alles doen om aan geld, een zeepje of een pen te komen.

Op dag 7 was het tijd om te gaan duiken. Vanuit het motel waar we verbleven even buiten Cienfuegos, zijn we met een boot de baai uitgevaren. Daar zijn de andere gaan snorkelen en heb ik met nog 1 iemand + duikbegeleider een duik gemaakt naar 20 meter. Na 3 kwartier te hebben gedoken was het voor de rest ook tijd om terug te gaan. We hadden immers nog een stuk te rijden naar Trinidad. Na 5 minuten varen hadden we motorpech met de boot. Via de marifoon konden we geen vervanging krijgen. Er zat dus maar 1 ding op en dat was dat de schipper (blijkt tevens getraind zwemmer) de baai in moest zwemmen om een andere boot te halen. Al met al na een half uur hadden we de vervangende boot. Na de lunch hebben we de tassen gepakt en zijn we naar Trinidad gereden.

Trinidad – Santi Spiritus – Valle de San Luis – Camaguey

Na aankomst in ons volgend motel zijn we voor een korte stop naar Trinidad geweest om even vrij rond te kijken. De volgende ochtend op dag 8 hadden we een stadswandeling waarin we een straatje hebben bekeken met kunstgaleries, muziekhuis ´Casa de la Musica´, een kathedraal en een bejaardentehuis. Vooral dat bejaardentehuis was erg grappig en verschilt niets eens zo veel met die in Nederland. De oude mannen die domino zitten te spelen en net zo vals kunnen spelen als ieder ander. Verder zijn ze erg vriendelijk en helpen ze met het eten maken en bewaken de groentetuin.

Die avond zijn we uit geweest in Casa de la Musica. Vrijdagavond is altijd 1 van de drukste avonden waar ook Cubanen uitgaan. De muziek is salsa en Reggeaton en als Cubaanse iets kunnen, is het ‘schudden met de billen’ en lekkere cocktails maken.

De volgende dag vertrokken we met een tussenstop in Santi Spiritus en Valle de San Luis naar Camaguey. Santi Spiritus is een gemoedelijk koloniaal stadje waar je als toerist niet zo wordt ‘lastig gevallen’ als in Havana of Cienfuegos. Valle de San Luis is een dorp waar tekenen van de slavernij nog heel duidelijk zichtbaar is. De bewoners van dit dorp zijn directe afstammelingen en een uitkijk toren laat zien hoe het er tijdens de slavernij uit zag. Deze toren heb ik beklommen en het uitzicht was schitterend.

Eenmaal aangekomen in Camaguey hebben we die avond gegeten en in de stad. Camaguey is een stad waar het veel rustiger is dan Havana of Trinidad en waar ook niet veel toeristen langs gaan. We zijn die avond uit geweest in Casa de la Tropa. Echter swingt het daar niet zo als in Trinidad.

Camageuy – Sierra Maestra

De ochtend begon met een fietstour door Camageuy. Bij aankomst had ik al een afspraak gemaakt met 1 van de fietsgidsen met een 3-persoons fietskar. Hij leidde ons langs de plaatselijke markt, enkele kerken en een oude hospitaal. Toevallig waren er kinderen voor het hospitaal aan het spelen en hebben we enkele grote potten gezien in een oude bar. In Camaguey is namelijk een oude potterij. Deze stad staat daar ook om bekend.

Na de lunch zijn we richting de Sierra Maestra gereden. De hoogste bergketen in het zuidwesten van Cuba. Het is ook de locatie van waar uit Fidel Castro de revolutie leidde te samen met zijn broer Raul en Che Guevara.

We verbleven op een kampement waar al van te voren werd gezegd dat niet iedere hut water zou hebben. Dat bleek dan ook direct zo te zijn. Terwijl de kikkers een concert gaven en de krekels gevaar signalen uitkraamde, hebben we ons bekend gemaakt in de nabije omgeving met veel natuur en een tropische regenbui. Niet de eerste, maar wel de hevigste tot dan toe van de reis.

Die avond hadden we diner met natuurlijk een plaatselijk bandje. Dit bandje bleek later een goede band te zijn, want als je nummers kan spelen op aanvraag en je deze ook nog goed ten gehore kan brengen, vind ik dat je een goeie band bent. Veel bekende Spaanstalige liedjes werden gespeeld naast de bekende lieden die we al de hele vakantie van iedere band te horen kregen.

De volgende ochtend stonden drie taxi’s klaar om ons te brengen naar het begin punt van de tocht naar ‘Commandancia la Plata’. Deze tocht van 3 kilometer over stenen en modder wordt aangegeven als middelzwaar tot zwaar. Na 1,5 kilometer was er een stop bij het huis een boerenfamilie die Fidel Castro van af het begin af aan steunde. De laatste 1,5 kilometer was wat zwaarder, omdat er ook meer stijging in zat en het ademen toch wat lastiger ging dan dat wij gewend zijn. Gezien mijn conditie niet meer top is, werd het voor mij toch iets lastiger dan voor andere in de groep. Al met al hebben we het allemaal wel gehaald. We hebben enkele hutten gezien waaronder een museum, keuken en de hut van Fidel Castro. In zijn hut staat het originele bed en koelkast. Het huis kan via de zijkant betreden worden. De normaal uitziende trap is namelijk een val voor de vijand.

De terugweg verliep een stuk sneller. Onderweg nog wel even gestopt, want we kregen koffie en bananen. Wat zijn die bananen op Cuba toch lekker. Veel lekkerder dan wat we in Nederland kennen. Eenmaal terug op het kampement konden we gelukkig een douche nemen in ons eigen huisje. Dat was wel nodig, want natuurlijk zat ik onder de modder. De avond werd in stijl afgesloten met het zelfde bandje.

Tijdens deze avond zette ik de reisgroep te kijk met mijn danskunsten (ahum) door met een Cubaans meisje de merengue te dansen. Na dat het grootste deel van de groep al naar bed was, hebben we met de band en nog een paar van de groep wat liedjes ‘unplugged’ mogen horen en dat klonk behoorlijk goed.

Sierra Maestra – Bayamo – Santiago de Cuba

De volgende ochtend verlieten we de Sierra Maestra om op weg te gaan richting de stad van de Son muziek Santiago de Cuba. De stad waar het net altijd een paar graden warmer is. Met een tussenstop in Bayamo om koffie en taart te eten. Er was namelijk 1 in onze groep jarig en dat moest even gevierd worden. Verder zijn we nog wat rond wezen lopen, maar Bayamo was verder niet zo heel levendig op die dag. Op het plein is een beeld te zien van Perucho Figuerdo. De schrijver van het Cubaans volkslied met tevens het lied in tekst en muzieknoten.

Na Bayamo vervolgde we de weg naar Santiango met nog een tussenstop bij de cathedraal ‘El Cobre’. Deze kathedraal is ooit bezocht door Paus Johannes Paules II. In de directe omgeving is oud klooster en een mijn waar uit ooit de Spanjaarden het koper uit haalde en waarover een aantal legendes bestaan.

Eenmaal aan gekomen in Santiago waren de enkele graden direct te voelen. De vochtige lucht maakte plaats voor een wat drogere en zonder iets te doen, brak het zweet al uit. We stopte om wat te eten bij Parque Cespedes. Een plein waar veel mensen van alles doen. Een oude man loopt wat rond en speelt muziek als hij denkt dat er toeristen in de buurt zijn. Aan zijn manier van doen, lijkt het alsof de man niet goed kan zien, maar de ritme heeft hij zeker niet verleerd.

Na wat te hebben rondgewandeld en te hebben ingecheckt in het hotel, zijn we die avond wat wezen eten in een paladar op het dak van een huis. Vanuit hier hadden we mooi uitzicht op Santiago in het donker met een heldere hemel waar de sterren en de volle maan goed zichtbaar was. De kreeft was heerlijk!

Santiago de Cuba – Santa Clara

De volgende dag was een volledige dag in Santiago. Voor ochtend stond een tour bij verschillende bekende gebouwen gepland. De eerste was het fort ‘El Morro’. Dit fort werd vroeger gebruikt door de Spanjaarden om piraten, Nederlanders, Engelse en andere grote zeevaarders tegen te houden. De kanonnen en kogels zijn nog steeds zichtbaar in het fort. De torens zijn van een bekende vorm. Deze heb ik eerder gezien in Puerto Cabello, Venezuela.

Na dit bezoek, was een bekend begraafplaats aan de beurt. Misschien wel de belangrijkste van heel Cuba, want hier de ligt de vader des vaderland van de Cubanen, Jose Marti. De vader des vaderlands ligt begraven op ‘Cementerio de Santa Ifigenia’. Jose Marti zijn mausoleum heeft een groot deel van de dag bewaking van het Cubaans leger. Twee soldaten houden de wacht voor een half uur en worden om het half uur met een korte ceremonie verwisseld.

Op de begraafplaats ligt tevens de zoon van de oprichter van Bacardi. Het wereldberoemde rum merk. Compay Segundo ligt hier ook begraven. Naast Ibrahim Ferrer was hij 1 van de bekendste van de Buena Vista Social Club.

Als laatste bezochte we de Moncada kazerne waar Fidel Castro zijn revolutie eigenlijk inluidde, maar waarvan de aanval mislukte en Fidel gevangen werd genomen en later verbannen naar Mexico. Het museum laat door middel van foto’s en tekeningen zien hoe het er aan toe ging in kazerne en het verhaal van de aanval van Fidel Castro.

Na een educatieve ochtend hebben we middag alleen maar bij het zwembad van het hotel gelegen en een potje volleybal in het water gespeeld met de Cubaanse gasten van het hotel. Dat was erg ‘temperamentvol’ spelletje volleybal.

De volgende ochtend stond een reisdag op het programma. We moesten namelijk 9 uur rijden om in de avond aan te komen in Santa Clara. Gelukkig was dit de enige reisdag in het hele programma en ben ik wel wat gewend na Venezuela en Canada. Eenmaal die avond aangekomen hebben we ons ingechecked en zijn we wezen eten in een paladar ‘El Sabor Latino’ en de avond geëindigd met een paar drankjes in Teatro La Candad.

Santa Clara – Varadero

De volgende dag was het een beetje Che Guevara dag. We zijn op de plek geweest waar hij “de slag om Santa Clara” heeft gewonnen. Deze slag heeft er voor gezorgd dat voormalig dictator Batista op de vlucht sloeg. Che en zijn mannen hebben bij Santa Clara een trein laten ontsporen met reserve troepen. Daarna zijn we bij het beeld van Che geweest waarbij hij loopt met een kind op z’n arm. Een schitterend beeld met veel details over zijn leven.

Als laatste zijn we bij het museum en mausoleum geweest van Che. Hier was in beeld en woord te zien hoe zijn leven verliep tot aan zijn dood in Bolivia. Op het plein van de Revolutie staat een levensgroot beeld met een wapperende Cubaanse vlag.

Na deze Che ochtend was het tijd om Santa Clara te verlaten en naar Varadero te gaan. Op de dag van aankomst hebben we met de hele groep een all-inclusive optie genomen om de laatste dagen zorgeloos door te brengen aan de zee en aan het zwembad met… natuurlijk een cocktail.

Varadero – Terugreis

De laatste 2 dagen was er dus geen educatief programma, maar gewoon doen wat je zelf wilt. Een avond stappen in Casa de la Musica in Varadero was leuk, maar niet zo als in Trinidad. Verder heb ik bij Varadero 2 duiken gemaakt en hebben we verder ons vermaakt bij het hotel. Voornamelijk in het zwembad gelegen, hamburgers gegeten en cocktails gedronken.

De laatste dag reden we vanuit Varadero richting Havana met een tussenstop bij Puente Bacunayagua. Een brug die over een rivierkloof heen gaat met een schitterend uitzicht. Gieren vliegen onder je en boven je bij het uitkijkpunt. Dit uitkijkpunt heeft trouwens heerlijk verse Pina Colada. Zo vers dat ze de kokosnoten onder je neus door midden hakken.

Na deze laatste tussenstop was het alleen nog maar rijden richting Havana Jose Marti International Airport om daar in te checken en ons klaar te maken voor de terugreis via Parijs. De terugreis verliep voorspoedig. Bij aankomst was het weer even wennen om van 30 graden naar 15 graden Celsius te gaan.

De afgelegde route in Cuba ziet er als volgt uit: