Als Projectmanager bij een drinkwaterbedrijf is mij de kans geboden om mijn projectmanagement skills breder in te zetten. Ik mag namens mijn werkgever en partners een project opzetten in Mozambique!

Nederland is één van de landen, zo niet nummer 1, wereldwijd die voorop loopt op het gebied van watermanagement. Dat betreft het maken van drinkwater, verwerken van afvalwater en het leven met het water om ons heen. Nederland is gevormd door onze continu strijd met water. Nederland is ook een land dat de kennis graag deelt met de wereld. Ik mag daar een stukje aan bijdragen.

Daarbij zal ik de omgeving moeten verkennen, kennis maken met stakeholders en plannen maken. Uiteraard zullen er grote uitdagingen zijn. Ik zal daarbij de verschillen in zowel de taal als cultuur regelmatig tegenkomen. Mijn hoofd een aantal keren stoten om vervolgens daarvan te leren. Dit project doen we tenslotte samen met de verbindende partners in Nederland en lokaal. Een goede samenwerking is noodzakelijk om vervolgens tot uitvoer te komen en resultaten te halen.

Het projectgebied: Inhambane

Ongeveer 500 km ten noorden van de hoofdstad Maputo ligt de provincie Inhambane. Deze provincie is groter dan Nederland en is opgedeeld in 12 districten. De provincie kent een gelijknamige provinciestad Inhambane. Verder liggen de kleine steden Maxixe en Jangamo ook in deze provincie. Het projectgebied richt zich op het Jangamo district, de Mutamba rivier inclusief het schiereiland waar Inhambane en Tofo zijn gevestigd.

Om naar Maputo te komen moeten we vliegen via Johannesburg. Een vlucht van ruim 11,5 uur. Vanuit Maputo rijden we richting Maxixe. Een rit van 8 uur. We kunnen ook vliegen naar Inhambane. Wellicht is dat voor de opvolgende missie een mogelijkheid.

Onze projectpartners

Dit project leid ik namens mijn werkgever van dit moment. We hebben een breed speelveld aan partners die ons hierbij ondersteunen. De projectsponsor is de Rijksdienst voor ondernemend Nederland. In het kort de RVO. Het is onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Verder zijn wij en het Wetterskip Fryslan verantwoordelijk voor de aansturing en uitvoering van het project. Onze partners in Mozambique zijn Ara Sul (waterschap), Mozambique Organicos (agrarisch bedrijf), Kakula (NGO) en een hydrologisch consultancy bureau WEconsult.

Daarnaast hebben we rekening te houden met verschillende Overheidsorganisaties in beide landen, de Nederlandse ambassade in Maputo, diverse lokale drinkwaterbedrijven, Mutamba basin comité, kleine boeren en natuurlijk diverse community’s. Om ons bij de laatste twee groepen te ondersteunen, hebben we een NGO Kukula gevonden die is gespecialiseerd in ontwikkelingshulp zoals het bijbrengen hoe men om moet gaan met water en waterbronnen.

Wat is het doel?

Mozambique is een ontwikkelingsland. Bepaalde inzichten of initiatieven die voor ons vaak vanzelfsprekend zijn, moet daar worden aangeleerd. Vooropgesteld, wij gaan onze partners in Mozambique niet 1-op-1 onze systemen opleggen of bijbrengen. Wij brengen alleen dat waar behoefte aan is. In sommige gevallen is dat het slaan van een put en bij andere is dat een upgrade van het huidige watersysteem. Tevens moeten de waterbronnen worden beheerd. Hiervoor is kennis nodig van grondwatersystemen, monitoring van de bronnen en bescherming van het gebied.

Dit project is gebaseerd op drie hoofddoelen. We hopen meer kleine boeren aan te sluiten op water. Zodoende kunnen zij de gewassen beter voorzien waardoor zij productie kunnen maken en kunnen verdienen. Daarnaast hopen we dat water beschikbaar komt voor community’s die dat nu niet hebben. Hierdoor zie je dat mensen behoorlijke stukken moeten lopen om aan water te komen.

Dit project brengt niet alleen water naar de mensen. Tijdens de eerste missie heb ik kunnen concluderen dat de waterwereld, de verzameling aan drinkwaterbedrijven, waterschappen en overheid, versnipperd is. Er wordt niet goed genoeg gecommuniceerd en men weet te weinig van elkaar. Om dat te verbeteren is stakeholder- en omgevingsmanagement een must.

Het laatste doel is dan ook om Ara Sul te ondersteunen in stakeholder gedeelte. We leren ze niet alleen om aan stakeholdermanagement te doen. We gaan ze ook ondersteunen in de praktijk. Hiermee hopen we dat belangrijke organisaties en mensen bij elkaar komen ten gunste van beheer van watersystemen inclusief de bronnen.

Ondanks dat Mozambique de afgelopen jaren economisch flink groeit, moeten Overheidsdiensten, zoals Ara Sul, het doen met zeer minimale bijdragen vanuit de regering. Het wordt een behoorlijke uitdaging om alles goed georganiseerd te krijgen en te houden. Hopelijk geeft dit bericht meer inzicht in wat het project voor doel heeft en hopelijk kan er in 2023 worden geconcludeerd dat het een succesvol project is geweest.

Veiligheid voorop! – Reisadvies BuZa

Tijdens dit project heb ik de situatie in Mozambique altijd nauwlettend bij gehouden. Een belangrijke bron van informatie zijn de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Mozambique is volgens BuZa geheel in het geel gehuld, behalve in het uiterste noorden en het getroffen gebied rondom Beira en het binnenland richting Zimbabwe.

Om te begrijpen wat deze risico’s zijn, lezen we op de website dat de situatie in Mozambique onvoorspelbaar is. Dit heeft verschillende oorzaken die te maken hebben met de politiek, maar ook de natuur kan hierbij een rol spelen.

Natuurgeweld – cycloon Idai

Mozambique heeft tijdens het regenseizoen (oktober – maart) een verhoogd risico op overstromingen waardoor de infrastructuur van het land aangetast wordt.

We zien de beelden in de media wat cycloon Idai heeft aangericht. De stad Beira is voor 90% verwoest en zijn er dorpen volledig in het natuurgeweld verdwenen. Er wordt gesproken dat dit mogelijk de heftigste cycloon is dat het zuidelijke Afrika ooit heeft gezien. Het land, ter grootte van Luxemburg, is overstroomd en het einde is nog niet in zicht.

We kregen regelmatig de vraag of dit natuurgeweld ook invloed heeft op het projectgebied. Dat antwoord is nee. De afstand tussen Beira en Inhambane stad is ruim 700 km. De aandacht in Mozambique gaat uiteraard uit naar herstel. We leven mee met de mensen van Mozambique en laten we ons informeren door lokale contacten en blijven we de media volgen.

Dit is niet de eerste keer dat een cycloon enorme schade aanricht. In 2017 was er cycloon Dineo. Deze storm is niet te vergelijken met Idai, maar heeft wel behoorlijke impact gehad op het gebied in de provincie Inhambane.

Tijdens onze missie in september 2017 was de schade in Inhambane nog zichtbaar zoals onderstaand foto van het districtskantoor laat zien.

Gezondheid

Mozambique kent een ander klimaat en is de hygiëne niet zoals wij dat kennen. Ziektes zoals malaria en cholera komt voor in het land. Het is dus van groot belang je daar voor te laten vaccineren en te zorgen voor de juiste malariapillen. Verder moet je natuurlijk regelmatig je handen wassen en ontsmettingsmiddel gebruiken waar nodig. Eet geen risicovolle producten zoals ijs, sla en drink zeker geen water uit de kraan of geopende flesjes.

Politiek

Na de onafhankelijkheid in de jaren 70 verviel het land in een burgeroorlog. Er waren twee partijen die elkaar bestreden. FRELIMO was ooit een Marxistische beweging en werd gesteund door de Sovjet Unie. RENAMO werd gesteund door de V.S. en Zuid-Afrika.

Nadat FRELIMO geen steun meer kreeg en het Marxisme had afgezworen, startte in 1992 de bemiddeling waarna in 1994 de vrede werd getekend. Vanaf dat moment werkte het land aan een wederopbouw. Zo moest het land herstellen van diverse natuurrampen en had de burgeroorlog zijn littekens achtergelaten door een hoeveelheid aan landmijnen die geruimd moesten worden.

Criminaliteit en verkeer

Mozambique staat in de top 10 van landen met de meeste verkeersslachtoffers. Auto’s zijn niet altijd van goede kwaliteit door gebrek aan onderhoud. Mensen leven langs de drukke wegen en kunnen er onbedoeld mensen en dieren oversteken. Daarnaast is er nauwelijks verlichting wat betekent dat in de avond rijden sterk wordt afgeraden.

Door onze ervaring tijdens de eerste missie kunnen we dit advies alleen maar onderschrijven. Tijdens onze rit van Maputo naar Inhambane hebben we een dronken man moeten ontwijken en zijn we continu alert geweest op overstekende kinderen. Daar kwam nog bij dat we in het donker een lek band reden en we in een dorp afhankelijk werden van lokale hulp. Dit avontuurtje valt te lezen in het reisverslag.

Daarnaast wordt er een beroep gedaan op je ‘gezond boeren verstand’ als het gaat om criminaliteit. Uiteraard moet je niet openlijk met kostbaarheden over straat lopen. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor Mozambique en kan hier in Nederland ook verkeerd uitpakken. Je moet ook zoveel mogelijk voorkomen om alleen over straat te gaan. In de auto doe je de deur op slot.

Mozambique – “present time”

Hoewel het relatief rustig is, zijn er door de jaren heen toch enkele opstootjes geweest tussen de beide partijen zoals in 2016 waarbij slachtoffers zijn gevallen. Dit speelt voornamelijk in de centrale regio’s. Daarnaast zijn er de laatste jaren enkele incidenten geweest tussen gewapende burgers en politie. Hierbij wordt vermoed dat dit onder de naam van Al-Shabaab is gepleegd. Dit speelt zich voornamelijk af in het noordelijke grens gebied met Tanzania.

Mozambique is ruim 20x groter dan Nederland. De afstand tussen het noordelijk gebied en Inhambane is ruim 2100 km. Ter vergelijking is dit de afstand tussen Amsterdam en Cordoba, Spanje. Desalniettemin moeten we op onze hoede blijven.

When the shit hits the fan

Je kunt je op verschillende manier voorbereiden en je goed laten informeren door social media, BuZa en andere bronnen, maar als er dan echt wat gebeurd, kan je worden geëvacueerd. Organisaties die internationaal actief zijn, kunnen zich aansluiten bij een medisch en reisbeveiligingsorganisatie. Bijvoorbeeld International SOS of Eurocross.

Zij informeren via een mailing situaties die ontstaan over de hele wereld. Zo informeren ze mij over de situatie in Mozambique, maar ook over Nederland. Zij hebben teams stand by staan over de hele wereld om er voor te zorgen dat je veilig het land kan verlaten. Hier zit een soort bedrijfsverzekering aan verbonden. Verder moeten we ook niet onze partners in Mozambique vergeten als informatiebron.

Voor iedere missie laat ik me goed informeren en schat ik in of het veilig genoeg is om af te reizen. Op de laatste missie heb ik me geen moment onveilig gevoeld, maar ben ik wel extra alert.

Tips:

• Zorg dat je medisch en fysiek op orde bent. Neem malariapillen, multi vitamine tabletten en zorg voor je vaccinaties
• Sluit je aan bij een reisbeveiligingsorganisatie, controleer social media en lees lokale media
• Download en installeer de mobiele apps van BuZA en SOS International
• Geef je verblijf door aan BuZa: https://informatieservice.nederlandwereldwijd.nl/
• Gebruik je gezonde verstand en neem geen onnodige risico’s; het lijkt zo vanzelfsprekend